១. “សុខចិត្តធ្វើជាអ្នកចេះដែលធ្វើការងារតូចតាចក្នុងរឿងត្រឹមត្រូវមានគុណធម៌ ប្រសើរជាងយកចំណេះទៅបម្រើមនុស្សអាក្រក់។ សុខចិត្តធ្វើជាមនុស្សធម្មតា មានទេពកោសល្យ និងឧត្តមគតិ ប្រសើរជាងធ្វើជាមនុស្សអស្ចារ្យ មានទេពកោសល្យ តែលក់ឧត្តមគតិ”។

២. ចំណេះដឹង គឺជាអាវុធដែលមានមុខពីរ ដ្បិតបើប្រើក្នុងផ្លូវល្អ វានឹងនាំឱ្យរីកចម្រើន តែបើប្រើក្នុងផ្លូវទុច្ចរិត តែងនាំឱ្យវិនាសសង្គម។ ដូច្នេះហើយទើបបានជាការសាបព្រោះចំណេះដឹងដល់ជនណាម្នាក់ គឺយើងត្រូវមើលចរិតមនុស្សជាមុនសិន។ បើសាបព្រោះចំណេះដឹងប៉ះចំមនុស្សអាក្រក់ វាប្រៀបដូចជាសាបព្រោះគ្រោះភ័យដល់សង្គម។

៣. ចំណេះដឹង និងគតិបណ្ឌិតអាចទិញលក់បាន តែឧត្តមគតិមិនអាចលក់ដូរបានឡើយ។ មនុស្សដែលមានចំណេះដឹងប្រកបទៅដោយគុណធម៌ខ្ពស់កប់ពពក គឺតែងសុខចិត្តស្លាប់ ក៏ពុំយកចំណេះដឹងដែលខ្លួនមានទៅបម្រើមនុស្សអាក្រក់ដែរ។ មនុស្សខ្លះក្នុងសង្គមខ្លះយល់ថា “មានលុយ អាចប្រើខ្មោចឱ្យកិនម្សៅបាន” តែខ្ញុំយល់ថា “ត្រូវហើយ តែមិនទាំងអស់ឡើយ”។

៤. បើចង់ប្រើប្រាស់មនុស្សដែលមានសមត្ថភាពខ្ពស់ យើងពុំគួរត្រៀមលុយកាក់ទេ តែត្រូវត្រៀមគុណធម៌នៃភាពជាម្ចាស់។ បើចង់ធ្វើជាម្ចាស់នៃអ្នកមានសមត្ថភាពខ្ពស់ដែលប្រកបទៅដោយគុណធម៌ខ្ពស់ គឺយើងត្រូវតែមានគុណធម៌ខ្ពស់ជាមុនសិន។ អ្នកចេះដឹងពិតប្រាកដ ពុំត្រូវការលុយដើម្បីរស់ទេ ពីព្រោះបើត្រឹមតែមួយរស់ វាមិនពិបាកទេ តែអ្វីដែលពិបាកគឺការរក្សាគុណធម៌ និងឧត្តមគតិរបស់ខ្លួនក្នុងពេលលំបាក។ កំលោះម្នាក់បាននិយាយមកកាន់ខ្ញុំថា “បើថ្ងៃណាមួយ ខ្ញុំមានសមត្ថភាព ខ្ញុំនឹងមិនប្រើសមត្ថភាពទៅបម្រើមនុស្សដែលមានលុយទេ តែខ្ញុំនឹងបម្រើម្ចាស់ណាដែលមានគុណធម៌ខ្ពស់”។ អ្វីដែលយើងត្រូវត្រៀមសម្រាប់ផ្តល់ឱ្យអ្នកមានសមត្ថភាពប្រកបដោយគុណធម៌ គឺគុណធម៌។

៥. ទស្សនវិទូក្រិច សូក្រាត ពោលថា “ទ្រព្យសម្បត្តិ មិនអាចធ្វើឱ្យមនុស្សមានគុណធម៌បានទេ តែគុណធម៌នឹងធ្វើឱ្យមនុស្សមានទាំងទ្រព្យសម្បត្តិ [...]”។ នៅក្នុងរឿងសាមកុក ឬនគរ៣, មានទីប្រឹក្សារបស់ លីវ ប៉ី ឈ្មោះ ស៊ី ស៊ូ (Xu Shu) ដែលមានសមត្ថភាពខ្ពស់កប់ពពកអាចបំបែកក្បួន “សោរមាស - Eight Docked Gates Formation” របស់ ឆាវ ឆាវ បាន។ ប៉ុន្តែចុងក្រោយ បើទោះបីជាឆាវឆាវ ប្រើល្បិចបំបែកឱ្យ ស៊ី ស៊ូ ចេញពី លីវ ប៉ី យ៉ាងណាក៏ដោយ តែស៊ី ស៊ូ ក៏មិនព្រមយកចំណេះដឹង និងសមត្ថភាពរបស់ខ្លួនទៅបម្រើមនុស្សមានលក្ខណៈបែបឆាវឆាវដែរ។ មានរឿងមួយដែលខ្ញុំមើលឃើញក្នុងសង្គមយើង គឺមនុស្សខ្លះចូលចិត្តធ្វើខ្លួនជា “Yes Man”។ ពាក្យនេះមានន័យថា “ពុំចេះប្រឆាំងបែបស្ថាបនា ឬពុំហ៊ានមានគំនិតផ្ទុយពីមេដឹកនាំរបស់ខ្លួន តែចាំតែហៃអើនិងលើកជើង”។ មេដឹកនាំមានសំណាងអាក្រក់បំផុត នៅពេលមានកូនចៅដែលចាំតែស្របតាមគ្រប់ពេលវេលា៕

ប្រភព៖ឡាំ លីម