១. មនុស្សធម្មតាចង់ធ្វើរឿងអាក្រក់បែបណាក៏គ្មានចិត្តឈឺចាប់និងអៀនខ្មាស់ចំពោះខ្លួនឯងដែរ តែមនុស្សដែលមានចំណេះដឹងពិតប្រាកដ (ចំណេះដឹង + សីលធម៌ + គុណធម៌ + ភាពជាមនុស្សត្រឹមត្រូវ) តែងសុខចិត្តស្លាប់ខ្លួន ក៏ពុំបណ្តោយខ្លួនធ្វើរឿងអាក្រក់ដាច់ខាត។ ចំណេះដឹងពិតប្រាកដធ្វើឱ្យមនុស្សខ្លាចបាប ហើយខ្លាចខ្លាំងរហូតដល់សុខចិត្តស្លាប់ក៏ពុំសាងបាបដែរ។
២. ពេលលើកឡើងពីរឿងនេះ អ្នកខ្លះប្រហែលជាវាយតម្លៃទស្សនៈនេះថាជាទ្រឹស្តីបែបឧត្តមគតិនិយម (ទ្រឹស្តីបែបស្រមើស្រមៃ គំនិតខ្ពស់កប់ពពក តែយកប្រើក្នុងភាពប្រាកដនិយមពុំបាន) តែនៅក្នុងសង្គមខ្មែរយើង ពិតជាមានមនុស្សបែបនេះមែន គ្រាន់តែពុំមានច្រើនប៉ុណ្ណោះ។ ដើរតាមផ្លូវបាប ពីមួយជំហានទៅមួយជំហាន មើលទៅដូចសប្បាយរីករាយ និងមានបានស្តុកស្តម្ភខ្លាំងណាស់ តែនៅទីបញ្ចប់មនុស្សអាក្រក់បែបនេះ នឹងដឹងខ្លួនស្ពាយវិប្បដិសារី។ កំពុងដើរ គឺកំពុងតែសប្បាយនឹងសេចក្តីអាក្រក់ តែជិតចូលក្តាមឈូសទើបស្រក់ទឹកភ្នែក។
៣. ក្នុងសង្គម គ្មាននរណាម្នាក់ឆ្ងល់ថាអ្នកជាមនុស្សទុច្ចរិតឬសុចរិតទេ តែសំខាន់លទ្ធផលអស្ចារ្យដែលអ្នកកំពុងកាន់ក្នុងដៃ បើទោះបីជាវាកើតចេញពីទង្វើស្មោគគ្រោកកាប់ចាក់មនុស្សល្អក៏ដោយ។ ប៉ុន្តែខ្ញុំថា មិនថាសំខាន់ទេថាលទ្ធផលដែលអ្នកទទួលបានអស្ចារ្យខ្លាំងប៉ុនណា តែសំខាន់បើអ្នកបង្កហេតុខាងដើមតាមផ្លូវទុច្ចរិត នោះចុងបញ្ចប់នៃជីវិត អ្នកនឹងមានឈ្មោះត្រឹមតែជាអ្នកចាញ់។ មនុស្សដែលឆ្លាតក្នុងការរស់នៅ គឺតែងតែរក្សាភាពស្អាតស្អំឱ្យខ្លួនឯងគ្រប់កាលៈទេសៈជីវិតទាំងអស់៕
.............................
ប្រភព ឡាំ លីម
១. ថ្ងៃមួយមានប្អូនស្រីម្នាក់បានសួរពីទស្សនៈរបស់ខ្ញុំចំពោះសាសនាក្នុងសង្គម វប្បធម៌ក្នុងសង្គម ការឱ្យតម្លៃមនុស្សក្នុងសង្គម ចរិតមនុស្សក្នុងសង្គម។ល។ ខ្ញុំបានចំណាយពេលនិយាយរៀបរាប់ពីរឿងទាំងអស់នេះ ហើយបន្ទាប់មកនាងក៏បានសួរខ្ញុំមួយសំនួរចុងក្រោយថា “តើខ្ញុំមានអារម្មណ៍ឯកោកណ្តោចកណ្តែងទេ?”
២. ខ្ញុំតបថា “ខ្ញុំរស់នៅម្នាក់ឯងគត់ តែខ្ញុំពុំឯកោឡើយ ពីព្រោះអ្នកទាំងឡាយណាដែលយល់ពីជីវិត គឺដឹងពីរបៀបរស់”។ រឿងនេះពុំចម្លែកទេដែលសិស្សម្នាក់ធ្លាប់សួរខុងជឺថា “តើអ្វីទៅជាសេចក្តីស្លាប់” ហើយមុនពេលសូក្រាតស្លាប់ សិស្សម្នាក់ក៏ធ្លាប់បានសួរដែរថា “តើលោកគ្រូខ្លាចស្លាប់ទេ?”។ មិនស្គាល់ពីជីវិត ហេតុអ្វីត្រូវឆ្ងល់ពីរឿងស្លាប់ ហើយមិនដឹងថាស្លាប់ជាអ្វីផង តើហេតុអ្វីត្រូវខ្លាចនូវអ្វីដែលខ្លួនមិនដឹង។
៣. ខ្ញុំនឹងឯកោនៅពេលដែលខ្ញុំរស់នៅក្បែរមនុស្សរាប់រយនាក់ តែគ្មាននរណាម្នាក់យល់ពីខ្ញុំសោះ។ មកដល់ថ្ងៃនេះ ខ្ញុំមិននឹកស្មានថាខ្ញុំដើរបានត្រឹមពាក់កណ្តាលផ្លូវសោះ តែខ្ញុំបែរជាមានឱកាសបានមើលឃើញទីបញ្ចប់នៃជីវិតសត្វលោកទៅវិញ។ ក្នុងប្រទេសរបស់ខ្ញុំ ខ្ញុំរស់នៅទីនេះក្នុងនាមជាខ្មែរ តែសម្រាប់ផែនដីនេះនិងចក្រវាលដ៏ធំធេងនេះ ខ្ញុំគ្រាន់តែជាអ្នកដំណើរ និងជនបរទេសម្នាក់ប៉ុណ្ណោះ។ រយៈពេលមិនយូរទេ ខ្ញុំនឹងត្រឡប់ទៅកន្លែងដែលខ្ញុំមិនស្គាល់វិញជាក់ជាពុំខាន។ ទុកឱ្យជនអាក្រក់ហក់លោតសាងបាប ហើយរីករាយនឹងផលផ្លែផ្កាដែលបានពីសេចក្តីអាក្រក់ចុះ តែមិនមែនខ្ញុំឡើយ៕
*អត្ថបទនេះឆ្លុះបញ្ចាំងពីធាតុនាម (វិញ្ញាណ) របស់បុគ្គលម្នាក់ដែលរស់ពុំរណបទាំងស្រុងនឹងវប្បធម៌សង្គមមួយ (បញ្ជ្រាសនឹងវប្បធម៌ ឬរស់ក្រៅប្រអប់វប្បធម៌សង្គមរបស់មនុស្ស)។ ការស្គាល់ខ្លួនឯងដល់ថ្នាក់ស៊ីជម្រៅ តែងធ្វើឱ្យយើងដឹងថាខ្លួនជានរណា ដឹងថាពេលស្លាប់ត្រូវទៅណា ដឹងថាបច្ចុប្បន្នត្រូវរស់នៅបែបណា ធ្វើដំណើរបែបណា និងសាងល្អឬសាងអាក្រក់។ បុគ្គលដែលពុំខ្លាចសូម្បីតែសេចក្តីស្លាប់ តើគេត្រូវខ្លាចអ្វីផ្សេងទៀតទេ? បុគ្គលប្រភេទនេះខ្លាចតែរឿងម្យ៉ាងគត់ គឺរស់នៅប្រឆាំងនឹងច្បាប់ធម្មជាតិ និងរស់នៅប្រឆាំងនឹងសេចក្តីល្អ។ គ្មានអាទិទេពណាអាចសម្លាប់មនុស្សបែបនេះបានទេ ហើយមានតែសេចក្តីល្អម្យ៉ាងគត់ដែលអាចសម្លាប់បុគ្គលប្រភេទនេះបាន។
-------------------------
ប្រភព ឡាំ លីម
Riel Exchange Rate
